Isa Hoes: ‘Ik ben ook onzeker en kwetsbaar’

Midden in de corona-uitbraak spreek ik Isa Hoes (52) over dankbaar zijn voor kleine dingen, het in haar eentje opvoeden van haar kinderen Merlijn (21) en Vlinder (15), en over de verfilming van Engel, het kinderboek dat de actrice met haar dochter schreef. Isa is ondernemend en sterk. “Maar ik ben natuurlijk ook onzeker en kwetsbaar. Dat deel ik ook, ik ben daar niet bang voor. What you see is what you get.”

Het plan was om af te spreken in een Amsterdamse hotellobby, maar het coronavirus dwingt ons thuis te blijven en plaats te nemen achter een computerscherm voor een videogesprek. Isa Hoes, actrice, schrijfster en samen met Medina Schuurman oprichter van het platform I’M, woont momenteel met haar dochter Vlinder in een tijdelijk huurhuis in de hoofdstad en wat direct in het oog springt is een grote, zwarte, glimmende porseleinen koe op de achtergrond. Vanuit mijn kantoortje – helaas zonder glimmende koe – trap ik af met de vraag hoe de dynamiek in huis is nu Merlijn zo’n anderhalf jaar geleden op zichzelf is gaan wonen. “Vlinder en ik hebben een leuke chemie, er is nooit ruzie en er zijn nauwelijks irritaties. Je zou bijna denken dat het té goed gaat. Merlijn plaagde mij of zijn zusje nog weleens en zorgde voor even een andere stemming in huis. Dat mis ik wel. Hij mag nog heel lang heel vaak komen eten. Ook in ons nieuwe huis, dat ik momenteel met mijn dochter aan het zoeken ben. Dat wordt echt iets van ons samen.”

De vader van Merlijn en Vlinder is de in 2010 overleden acteur Antonie Kamerling. Ik vraag Isa of ze hadden nagedacht over het ouderschap voordat ze hun oudste kregen. Ze denkt even na voordat ze antwoord geeft: “Ik had geen enorme drang om moeder te worden, maar ik wist dat Antonie en ik kinderen zouden krijgen. Ik wist ook meteen dat ik het anders zou doen dan mijn eigen moeder. Als kind voelde ik mij niet altijd gezien en ik dacht: dat kan beter, mijn kinderen mogen nooit twijfelen aan mijn liefde. Ik ben geen psycholoog, maar ik denk dat het komt doordat mijn moeder de oorlog heeft meegemaakt, haar huwelijk niet altijd even makkelijk was en ze hard werkte.

Daar denk ik wel steeds meer over na. Op mijn leeftijd sta je sowieso anders in het leven, dan wanneer je dertig bent en vooruitkijkt. Ik denk na over waar ik ben, over wat ik nog wil en over waar ik vandaan kom. Omdat ik een boek wil schrijven over mijn ouders word ik gedwongen te kijken naar onze relatie en geschiedenis. Wat betekent mijn Joods zijn, wat heb ik overgenomen van mijn ouders en wat geef ik door aan mijn kinderen? Eigenlijk ben ik nooit bezig met wat voor moeder ikzelf ben en of ik op mijn moeder lijk. Ik ben veel meer bezig met het feit dat ik zowel vader als moeder ben.” Isa is afgeleid door haar telefoon, die regelmatig aangeeft dat er nieuwe berichtjes op haar wachten. Toch is ze niet afgeleid genoeg om prijs te geven wat er allemaal omhoogkomt nu ze haar eigen geschiedenis induikt. Plagerig: “Dat ga ik nog niet delen! Dat komt allemaal in mijn boek.”

´Als kind voelde ik mij niet altijd gezien´

“Het belangrijkste wat ik mee wil geven aan mijn kinderen is praten, praten, praten. Eerlijk zijn. En dat het niet uitmaakt als je anders bent, we hoeven niet allemaal hetzelfde te zijn. Leer jezelf kennen.” Ik kijk Isa vragend aan. Jezelf leren kennen is zo ongeveer het moeilijkste wat er is, helemaal voor pubers. “Het is inderdaad makkelijk gezegd, dat snap ik ook wel…” De actrice staart even langs het scherm, denkt na over hoe ze zichzelf kan verduidelijken. Dan: “Je komt er pas achter wie je bent als je communiceert wat je denkt. Soms zijn Merlijn en Vlinder het niet met me eens, maar hebben ze de neiging om niks te zeggen. Dan maak ik duidelijk dat ik opensta voor communicatie. Als zij denken het beter te weten, vind ik het in elk geval interessant om het hoe, wat en waarom te horen. Omdat ze moeten verwoorden wat ze denken, zich moeten uiten, denk ik ook dat ze leren wie ze zijn. Dwingen is een groot woord, maar ik vraag het ze wel: ‘Denk maar even na over hoe jij wilt benoemen wat je belangrijk vindt.’ Daarin is onze generatie als ouder heel anders dan de generaties hiervoor, al wil ik niet iedereen over een kam scheren. Mijn ouders waren na de oorlog vooral bezig met opbouwen en goeddoen; zorgen dat we op vakantie konden, sporten, een instrument bespelen. Ik ben daarnaast ook heel erg geïnteresseerd in de psyche: hoe kun je je ontwikkelen tot een leuk en tevreden mens dat ook wat doet voor een ander, want we leven niet alleen.

Dat is ook heel duidelijk geworden met de virusuitbraak; we worden weer afhankelijk van elkaar.” Dan weer die peinzende blik. “Ik denk dat het mooie dingen kan opleveren. De stilte, even pas op de plaats met z’n allen.” In de stad heerst tijdens het afnemen van dit interview inderdaad een ongekende rust. Geen gehaast, weinig verkeer, het tempo omlaag. Isa benadrukt dat het virus vreselijk is voor diegenen die ziek zijn geworden, maar die stilte is iets waar ze naar terugverlangde. “We leven in zó’n luxe tijd! Al die opties, je moet overal bij zijn, die angst om wat te missen, en dan hoor je jezelf zeggen: ‘In ónze tijd…’ Wat hadden wij toch een lekker klein leventje. Je vrienden en familie waren je ijkpunten, heel dichtbij.” Ik denk aan mijn eigen dochter van zes, geboren en getogen in de grote stad, te midden van al die luxe, van al die opties. Merlijn en Vlinder zijn een stuk ouder en inmiddels grootgebruikers van al die mogelijkheden, bijna omdat het niet meer anders kan. Hebben ze het daar moeilijk mee? “Ja, zeker. Vlinder zei laatst: ‘Ik zit al drie uur niet meer op mijn telefoon! Goed he, mam?’ Toen alle scholen sloten, werd ook de druk minder om constant op die telefoon te kijken. ‘Ik kan toch nergens naartoe,’ zei ze. En ze vond het prima.”

Waar Isa al heel vroeg wist dat ze wilde acteren, zijn Merlijn en Vlinder nog zoekende. “Vlinder wilde eerst arts worden, maar is weer aan het twijfelen. Merlijn is momenteel bezig met een boek dat eind deze zomer moet verschijnen. Het is een zoektocht naar zijn vader. Daarvoor is hij allemaal mensen aan het interviewen en binnenkort ben ik aan de beurt. Dat vind ik toch best spannend en heftig.” Beide kinderen zien niks in een carrière op toneel of op het grote scherm, het zijn andere – belangrijkere – zaken die de moeder met haar twee kinderen bindt. “We lijken allemaal op elkaar. We zijn supersensitief, voelen snel de energie van iemand of de sfeer in een kamer aan. Het is bijna eng hoe ingetuned we zijn op anderen. De grap is wel dat mijn kinderen best angstig kunnen zijn terwijl ik vrij en los ben. Ga maar op je bek, doe iets stoms, maar doe het! Dan kom je erachter wie je bent.

Mijn moeder was ook angstig, daar werd ik helemaal gek van. Mijn kinderen zijn ook preutser dan ik ben. Merlijn deelt bijvoorbeeld nooit de avonturen die hij beleeft en over drank of drugs hoor ik waarschijnlijk alleen wat hij wíl delen. Vlinder is daar überhaupt nog niet mee bezig. Voor mij is dat heerlijk.” Isa steekt haar duim in de lucht en lacht. “Ik zeg ook altijd tegen haar: je kunt je hele leven nog feesten en gekke dingen doen. Dat komt allemaal nog wel. Merlijn was veel meer buitenshuis, maar hield zich altijd aan onze afspraken. Ik weet dat hij dingen deed die niet oke waren, maar hij viel mij er nooit mee lastig. Volgens mij heeft hij alles wel uitgeprobeerd hoor en ik vond het af en toe ook echt wel spannend, want ik herkende mijzelf er totaal niet in. Dan vroeg ik me af: is dat allemaal wel goed? Met name mijn jongere vrienden stelden mij dan gerust dat het allemaal nog veel erger kon. Voorwaarde voor mij was dat we contact bleven houden en dat ik hem kon vertrouwen. Dat hij mij ontziet, heeft denk ik te maken met onze situatie: ik moet het mijn moeder niet te moeilijk maken. Dat vind ik ergens wel sneu, maar ik kan er ook niet zo veel aan doen. Het opvoeden gaat allemaal intuïtief, we doen allemaal maar wat, op ons gevoel. Hoeveel boeken er ook over geschreven zijn, je moet het doen met wat zich op dat moment aandient.”

Tekst Katja Brokke | Fotografie Mark Uyl

Het volledige interview met Isa Hoes lees je in de nieuwste Fabulous Mama 4-2020. Koop hem in de winkel of bestel deze hier.

Wil je op de hoogte blijven van de leukste artikelen en toffe winacties? Volg Fabulous Mama magazine dan op Instagram of op Facebook!