Asra vluchtte uit Irak: ‘Soms ben ik bang dat de oorlog me achtervolgt’

Asra Djaff (39) vluchtte op haar dertiende vanuit Irak naar Nederland. Eenmaal hier worstelde ze jarenlang met haar verleden. Maar nadat ze de marathon van New York had voltooid, zette ze daar een mentale streep onder. Nu is ze getrouwd met Dildar (38), moeder van Dalia (3) en mede-eigenaar van een kapperszaak.

“Ik ben opgegroeid met oorlog. Aanslagen waren aan de orde van de dag. Ik herinner me hoe de sirenes loeiden als er een luchtaanval was, en we op school met alle kinderen in een hoekje van de klas dicht tegen elkaar aan kropen tot het voorbij was, trillend van angst.

‘Als de luchtaanval over was, klapte de leraar in zijn handen en moesten we weer aan ons werk. Buiten lagen de dode mensen op straat’

Het is moeilijk uit te leggen wat oorlog met je doet. Je leeft continu in angst en onzekerheid. Het schuilen tijdens bombardementen en de opluchting als het voorbij is en je nog leeft. Bijna dagelijks zag ik gewonde mensen, onder het bloed en gebombardeerde gebouwen. Ik wist niet beter.

Mijn ouders zijn gescheiden toen ik een baby was. Een schande, in Irak. Je kon er als vrouw niet alleen wonen, dus woonden we bij mijn grootouders, met nog vijftien ooms en tantes, neefjes en nichtjes. Toen ik twaalf was, trouwde mijn moeder voor de tweede keer. Ik kon niet mee naar het huis van haar nieuwe man. Ik was het kind van een ander. Dus bleef ik bij mijn oma.

Ondertussen was de oorlog met Iran voorbij, en de Golfoorlog begonnen. Het leger van Saddam Hoessein trok door het land om de Koerden te vermoorden. Wij zijn half-Irakees en half-Koerdisch en worden door beide zijden gediscrimineerd. Uit angst vluchtten we de bergen in, samen met duizenden anderen, in een enorme stroom van mensen die alles in paniek achterlieten. Het was verschrikkelijk.

Toen de ergste dreiging voorbij was, keerden we terug naar huis. Langs de weg zochten mensen tussen de doden naar familieleden. Onze stad was uitgestorven. Alle achterblijvers waren dood, huizen stonden leeg, scholen en winkels waren dicht. Er was geen water en geen stroom.

‘Ik huilde mezelf elke nacht in slaap. Twee jaar lang was er geen contact. Ik dacht dat mijn moeder dood was’

Mijn stiefvader was in een lastige situatie terechtgekomen. Na een aanslag op zijn leven besloot hij naar Europa te vluchten. Maar vluchten was een gevaarlijke aangelegenheid. Mijn moeder durfde mij dan ook niet mee te nemen. Ik bleef achter bij mijn oma. Ik miste mijn moeder miste haar ontzettend en voelde me vaak eenzaam en verdrietig. Ik huilde mezelf elke nacht in slaap.

Het weerzien zal ik nooit vergeten. Het was vroeg in de ochtend en we lagen te slapen op het dakterras. Dat is normaal in Irak in de zomer. In de ochtendmist zag ik een mooie vrouw op het dak verschijnen. Het duurde even voor ik zag wie het was, mijn moeder!

Het leek allemaal net een droom, heel onwerkelijk. Mijn moeder zei: ‘Ik neem je mee naar Nederland en eindelijk zullen we weer één gezin zijn, allemaal bij elkaar.’

‘In Nederland durfde ik met niemand te praten en begreep niets. Een docent gaf me een woordenboek en bijles. Ik ben haar voor altijd dankbaar’

Het duurde heel lang voor ik mij thuis voelde in Nederland. Wel tien jaar. Het cultuurverschil tussen thuis en school was enorm. Mijn broer en ik werden geplaatst op een middelbare montessorischool. Ik sprak Koerdisch, Arabisch en Engels, maar geen woord Nederlands.

Ik durfde met niemand te praten en begreep niets. Uiteindelijk heb ik een docent om hulp gevraagd. Zij gaf me een woordenboek en bijles. Ik ben haar voor altijd dankbaar.

Sport was heel belangrijk voor mij. Het heeft me geholpen om sterk in mijn schoenen te staan en mezelf te zijn. Door kickboksen leerde ik zelfverdediging, concentratie en respect. Hardlopen stimuleerde mijn zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen. Ik besloot de marathon van New York te gaan lopen.

Toen ik over de finish kwam, dacht ik: yes! Dit is de eindstreep van mijn verleden. Vanaf nu kijk ik vooruit en richt me op de toekomst en positieve dingen. Ik heb een psycholoog in de arm genomen en ben de confrontatie met mijn verleden aangegaan. Mijn verleden heeft nu een plek.

Kort na die persoonlijke overwinning ontmoette ik mijn man. Hij is ook Koerdisch en gevlucht uit Irak. We hebben dezelfde roots, en die herkenning is fijn. Met mijn familie in Irak heb ik contact via social media. Ik hoop ooit terug te kunnen gaan op vakantie. Maar Nederland is mijn thuis. Ik voel me hier welkom en geaccepteerd.”

Dit is een verkorte versie van het verhaal van Asra. Benieuwd naar het hele verhaal? Je leest het in fabulous mama | nummer 9 | 2018. Altijd als eerste fabulous mama op je deurmat? Bekijk de voordelige abonnement >>