Real life; ‘Mama’s tijd kwam veel te vroeg’

Carolien Ruigrok (45) is getrouwd met Marcel (51), moeder van Stijn (9) en stiefmoeder van Berber (21) en Thijmen (17). Twaalf jaar geleden verloor ze totaal onverwacht haar moeder. “Er zal nooit meer iemand zijn die zo veel liefde, aandacht en interesse voor mij heeft.”

“Mijn moeder en ik waren hartsvriendinnen, soulmates. We hadden dagelijks contact, gingen met elkaar op vakantie en deelden alles met elkaar. Zij was mijn grootste fan en stond altijd aan mijn kant, no matter what. En in die bijzondere relatie vervulde zij ook altijd haar zorgzame, superliefhebbende moederrol. Zulke grootse liefde bestaat volgens mij alleen tussen moeder en kind. Nu ik zelf moeder ben, begrijp ik dat beter. Ik snap waarom een moeder zich wegcijfert voor haar kinderen.

Tegelijkertijd zie ik nu dat mijn moeder soms erg ver ging. Als ik haar ’s avonds laat belde dat ik ergens stond met een lekke band, stapte ze meteen in de auto om me op te halen. Ook toen ik al lang en breed op kamers zat. Maar tegelijkertijd hield ik zó veel van haar, juist omdat ze er altijd voor me was. Ze was mijn steun en toeverlaat. Mijn grootste angst was dat ik haar vroegtijdig zou verliezen. En juist dat is gebeurd. Haar plotselinge overlijden was de grootste klap
in mijn leven.

Mama – Ineke Ligtvoet (1947) – overleed in 2007 geheel onverwacht aan een aneurysma, een hersenbloeding.

Het gebeurde drie dagen na haar zestigste verjaardag. En zo plotseling, dat het niet meteen tot me doordrong. In het begin werd ik gedragen door de mensen om me heen. Pas een halfjaar later kwam de klap. Gigantisch hard. Ik heb het er heel lang moeilijk mee gehad en uiteindelijk een rouwtherapeut in de arm genomen die mij heeft geholpen bij het rouwverwerkingsproces. Alles bij elkaar duurde het een jaar of vijf om haar dood echt
te verwerken.

De pijn is minder, maar het gemis blijft. Haar afwezigheid voelt als een leegte die niemand op kan vullen. Ik miste haar heel erg tijdens mijn zwangerschap. Dat we niet samen babyspullen konden uitzoeken en dat ik haar nooit heb kunnen vragen hoe het voor haar is geweest om zwanger te zijn. Welke kwaaltjes had zij? Had zij ook last van restless legs? En vond ze het moeilijk om geen wijntjes te kunnen drinken, net als ik?

Toen Stijn een baby was, miste ik haar bij de dagelijkse dingen. Hoe doe je een luier om? Hoe stop je een baby in bad? Gelukkig had ik lieve vriendinnen met wie ik dat heb uitgezocht, maar een moeder blijft onvervangbaar. Ik mis haar als oma van Stijn. We hadden het er vaak over, hoe het zou zijn als ik een kind kreeg. Ze verheugde zich op dat moment. Ik hoor het haar nog zeggen: ‘Dan ben ik niet meer weg te slaan, hoor!’

De jaren na mijn moeders overlijden waren superintens en moeilijk.

Op een bepaalde manier leerde ik toen pas voor het eerst écht op eigen benen staan. Ik was al zelfstandig, had mijn eigen appartement, een baan en een vriend, maar ik belde mijn moeder voor elke scheet. Wat moet ik doen? Moet je dit horen! Wat vind jij hiervan? Ik leunde heel erg op haar.

Gelukkig was Marcel al in mijn leven toen ze overleed. Hij was geweldig in die moeilijke jaren na haar dood. Zonder hem had ik niet gered, dat weet ik zeker. Maar ik heb ook geleerd op mezelf te steunen. Ik ben veerkrachtiger geworden en sterker. Waar ik het vroeger van mijn moeder kreeg, geef ik nu mezelf heel bewust zorg en aandacht. Yoga doet mij bijvoorbeeld heel goed. Die lessen voelen echt als tijd voor mezelf.

Tegelijkertijd mis ik het heel erg om een moeder te hebben. Ik vind het ook moeilijk om moeders en dochters samen te zien. Dat doet echt een beetje pijn. Ik mis de onvoorwaardelijke liefde van een moeder bij wie je weer even klein mag zijn, hoe groot je ook bent.

Het moederschap is voor mij een een reden om te leven, iets dat purpose en richting
geeft aan je bestaan. Dat zag ik bij mijn moeder, en zo voel ik het zelf ook sinds ik Stijn heb. Ik hoop dat ik heel lang zijn liefhebbende moeder mag zijn. Naar het voorbeeld van mama.

Mama was een bijzonder toegewijde moeder. Lief, zorgzaam, tolerant…

Nu ik ouder ben, realiseer ik me ook hoe sterk ze was. Ik heb een oudere broer en een jongere zus, en het huwelijk van mijn ouders was niet erg gelukkig. Toen ik elf was, gingen ze uit elkaar. Mama droeg het gezin en regelde alles. Ik was een draak van een puber en maakte het haar niet gemakkelijk.

Desondanks was ze altijd lief voor mij. Toen ik in de knoop raakte met mezelf, ging ze mee naar de psycholoog. En toen ik op mijn achttiende een fling had met een oudere
man en eigenaar van een coffeeshop, liet ze me. Het was zeker niet makkelijk voor haar, maar als ze zich ertegen had verzet, had het waarschijnlijk veel langer geduurd – nu liep het met een sisser af. Als moeder kijk ik terug naar hoe zij omging met de dingen. Als ik ongeduldig ben of onredelijk, probeer ik te denken aan haar verdraagzaamheid en geduld.

Mijn moeder was ook bijzonder open-minded. Ik kreeg mijn eerste vibrator van haar! En toen ik als twintiger wiet rookte, accepteerde ze dat. Als ik onrustig was of gespannen, vroeg ze of ik niet iets bij me had: ‘Dan draai je toch even een blowtje?’ Ze rookte niet mee, dat zou te ver gaan. Al rookte ze wel een sigaretje met me. Niet echt, want ze inhaleerde niet, maar gewoon voor de gezelligheid… Mijn moeder deed alles voor mij. Het enige wat ze wilde, was dat ik gelukkig was. Die gedachte heeft me geholpen door te gaan.

Toen mama net was overleden, heb ik een zilveren medaillon gekocht.

Er zit een foto in van haar die we gemaakt hebben tijdens een tripje naar Parijs. Ik heb mezelf eraf geknipt, maar ik weet dat we samen waren op dat moment. Ik draag de ketting altijd. Of ze daadwerkelijk bij me is? Ik weet het niet. In mijn dromen zie ik haar wel regelmatig. Meestal zijn we ergens bezig, in de keuken of in de tuin. Vaak zijn er ook andere mensen die ik niet ken, maar toch voelt het allemaal goed en vertrouwd.

Mama is druk in de weer en loopt zich lekker met iedereen te bemoeien. Ik ben haar dochter. Precies zoals het was. Als ik wakker word uit zo’n droom, voel ik me eerst even heel fijn. Daarna komt de klap als tot me doordringt dat het niet echt was.

Over het hiernamaals heb ik geen duidelijke ideeën. Mama geloofde dat er niets was, dat het ophoudt met de dood. Meestal denk ik dat ook. Maar soms heb ik het gevoel dat er meer is. Toen we mama’s gedenksteen voor het graf hadden uitgezocht en ik nog even op een bankje ging zitten in de tuin, brak er een prachtige zonnestraal door de wolken.

Toen ik bij mijn oom in New York was, de jongste broer van mijn moeder, liet hij me zijn voortuin zien waar hij de tulpen en bollen had gepoot die hij van haar had gekregen. Het voorjaar was nog maar net begonnen en middenin de tuin bloeide één grote rode tulp. Op zulke momenten hoop ik dat mijn moeder het fout had. Dat er toch meer is tussen hemel en aarde. Hoe fijn zou het zijn als ik haar ooit weer zal zien aan de andere kant?

Soms denk ik dat ze op een bepaalde manier heeft ‘geweten’ of aangevoeld dat haar einde in zicht was. Zo vroeg ze op haar zestigste verjaardag als cadeau letterlijk ‘een beetje tijd’ aan ons. Ze wilde geen materiële dingen, maar onze tijd en aandacht. Ook had ze net haar hele huis opgeruimd. Alle administratie op orde, alle laatjes en kasten netjes geordend en haar bankzaken op mijn naam gezet zodat alles goed was geregeld ‘voor het geval dat…’

Het is fijn om weer eens uitgebreid over mama te ‘mogen’ praten.

In mijn omgeving kent iedereen het verhaal ondertussen wel. Het eerste jaar na haar overlijden stond iedereen voor me klaar. Maar toen ik na drie jaar nog steeds verdrietig was, voelde ik me bezwaard als ik er weer over begon. Wie zat daar op te wachten? Gelukkig is het echt waar: tijd heelt alle wonden.

Ik mis mijn moeder nog steeds, maar de pijn is minder, de scherpe randjes zijn er vanaf. Waar ik het eerste jaar elke dag huilde, huilde ik het tweede jaar om de dag, het derde jaar eens per week en zo werd het steeds een beetje minder. Echt verdrietig ben ik nog maar af en toe. Met kerst, bij verjaardagen en andere grote data, zoals haar sterfdag. Ik ben daar heel open over tegen Stijn.

Ik vertel hem dat ik verdrietig ben omdat ik mijn moeder mis. Hij snapt dat. Hij weet heel goed dat ik ook een moeder had van wie ik net zo veel hield als hij van mij. Vooral mijn verjaardag vind ik moeilijk. De dag dat ze mij gebaard heeft. Om die reden zijn
Marcel en ik op die dag getrouwd. Zo kreeg die dag weer een positief tintje. Rond mama’s verjaardag gaan we meestal op vakantie naar de zon. Zo wordt die dag letterlijk wat lichter…

Laatst hebben we wat kamers gewisseld in huis, toen de dochter van Marcel op kamers ging. Ik heb nu een eigen kamer. Bij het verhuizen ben ik sinds tijden weer door de spullen van mama gegaan. Spullen die ik bij de verdeling van haar huis had meegenomen. Ik heb veel boeken en kunst van haar. Maar het zijn vooral de dozen met brieven, notities en foto’s die emotioneel beladen zijn.

Een van de moeilijkste dingen vind ik dat mama met de jaren ‘vervaagt’.

Soms betrap ik mezelf erop dat ik zomaar een paar dagen niet aan haar gedacht heb. Een paar jaar geleden voelde ik me schuldig als dat gebeurde. Dat heb ik nu gelukkig niet meer. Het is de natuurlijke gang van zaken. Het leven gaat door. Ik weet ook dat mama niets liever zou willen dan dat ik gelukkig ben en van het leven geniet. In het begin moest ik dat van anderen horen, nu voel ik het zelf ook zo.

Toch doe ik er alles aan om de herinnering aan haar zo veel mogelijk levend te houden. Een paar jaar na haar dood heb ik een website gemaakt, waar vrienden en familie foto’s en verhalen voor kunnen aanleveren. En elk jaar komen we met de familie samen bij haar graf. Het is ook de reden waarom ik mijn verhaal hier vertel. Als ik over mama praat en herinneringen aan haar ophaal, voelt ze weer even dichterbij. Dat is pijnlijk en fijn tegelijk. Zij was de belangrijkste persoon in mijn leven en ik zal haar nooit vergeten. Dit is een eerbetoon aan mama. Want uiteindelijk heb ik alles aan haar te danken.”

Tekst Anne Bakker | Beeld Esther Gebuis

Dit artikel komt uit een eerdere editie van Fabulous Mama.

Wil jij geen enkele editie missen? Abonneer je dan nu op Fabulous Mama magazine!

Wil je op de hoogte blijven van de leukste artikelen en toffe winacties? Volg Fabulous Mama magazine op Instagram, Facebook en meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief.