Blog: ‘Sociaal wenselijk gedrag bij hoogsensitieve kinderen’

Mijn naam is Karin Rutjes (34 jaar) en samen met mijn man Rendo en kids Demi (6) en Owen (5) wonen we in Hardenberg. Ik ben coach voor onder andere hoogsensitiviteit en ik voel een enorme passie meer openheid te geven over dit onderwerp. Dit doe ik door middel van blogs te schrijven, actief te zijn op Social Media, o.a. Instagram en Facebook. En ook op mij eigen website, www.karinrutjes.nl, deel ik van alles en ga ik verschillende online programma’s aanbieden naast persoonlijke coaching. Als HSP ben je niet anders, maar gewoon een beetje meer!

Wat willen we dat stiekem toch graag. Dat onze kinderen beleefd zijn. Netjes dankjewel zeggen. Niet morsen. Geen grote mond. En als het even kan geen vieze kleding of schoenen.

Hoogsensitieve kinderen vertonen automatisch al vaak sociaal wenselijk gedrag. Vooral in het bijzijn van volwassenen, zoals bijvoorbeeld in de klas, bij het spelen bij vriendjes/vriendinnetjes en bij kinderfeestjes zijn ze voorbeeldig. Zo voorbeeldig dat het soms ten koste gaat van hen zelf.

In de afwachtende stand

Kindjes die gevoelig zijn en graag aan de wensen van volwassenen willen voldoen gaan soms in de afwachtende stand. Onze dochter, Demi, had onlangs een kinderfeestje. Ze heeft een ontzettend leuke middag gehad. Ze is echt gek op kinderfeestjes! De moeder van het jarige meisje sprak ik later op het schoolplein. “Heeft ze het leuk gehad?” vroeg ze. Ik gaf aan dat ze erg enthousiast was en blij thuis is gekomen. En dat ze vooral erg blij was met het fotolijstje wat ze mochten versieren en de mooie foto van de kindjes die er in zat. De moeder zei; “Demi is echt een super fijn meisje om er bij te hebben op een feestje, zo rustig, netjes en echt beleefd! Niet alle kinderen zijn zo!” “Maar ik moest haar wel even helpen om ook wat dingetjes te pakken voor het fotolijstje, omdat de andere kinderen die wat brutaler zijn alles voor haar neus weg graaiden, ze durfde het niet goed te pakken.”

Mijn moederhart heeft het even zwaar dan. Ik zei haar gezichtje dan voor me en haar teleurstelling die daarop te lezen is als er van alles voor haar wordt weg gepakt. Maar ik weet ook dat ze verder mondig genoeg is om zich te redden. Ze is niet bang om haar zegje te doen en om voor zichzelf op te komen. Maar in het bijzijn van een volwassenen krijgt de goedkeuring van de volwassene voorrang. Dus zet ze zichzelf op de achtergrond zodat in dit geval, de moeder, niets negatiefs van haar kon vinden.

Het braafste kind van de klas

Dat was ik. Op de basisschool en ook later op de middelbare school deed ik alles wat er van mij verwacht werd en ik peinsde er niet over om daar tegen in opstand te komen. In groep 5 had ik een meester. Hij gaf aan in een gesprek met mijn moeder dat ik me snel aangesproken voel als hij boos wordt. Er waren bijvoorbeeld tijdens een rekentoets kinderen aan het klieren in de klas. Uiteindelijk deed de meester een waarschuwing; “als jullie nu niet allemaal stil zijn, krijgen jullie allemaal een 1.” De meester had gezien dat ik vanaf dat moment alle opdrachten fout had gemaakt. Ik schoot daar zo van in de stress dat ik me niet meer kon concentreren. De meester bedoelde niet letterlijk iedereen. Maar zo vatte ik het wel op.

Op de middelbare school kreeg ik bij mijn diploma uitreiking van mijn economieleraar het volgende te horen. Hij reikte me mijn diploma aan en zei; “als alle leerlingen waren zoals jij was er nooit meer een leerling overspannen”. Wat gênant vond ik dit! Ik hoorde niet gehoorzaam en braaf te zijn? Dat is niet cool! Maar ik was stiekem wel trots dat mijn ouders het hoorden. Zij zullen in ieder geval wel heel trots op me zijn! Dit konden zij aan mensen vertellen en dan zouden ze heel blij met me zijn!

Liefde verdienen

Kinderen denken vaak dat ze liefde en goedkeuring moeten verdienen. Als ik dit doe, dan vinden ze me goed, als ik dat doe, dan krijg ik een knuffel. Het is belangrijk om ze mee te geven dat we ook om ze geven als iets niet gaat zoals het hoort of zoals het bedoeld was.

Owen, ons zoontje, mocht onlangs door naar het volgende bad bij zwemles. Hij bleef die middag wel 50 maal herhalen hoe trots papa op hem zou zijn! En Demi vraagt vaak; “mama, vond je het fijn dat we niet zeurden in de stad? “ of “ben je blij dat ik alles zo goed heb opgeruimd?”

Ik weet dat dit deels karakter is, ze wil het erg graag goed doen. Maar ik wil niet dat ze het hierdoor moeilijk krijgt met zichzelf. Dus ik bevestig het altijd, maar ik geef ook aan dat ik net zo blij met haar ben als ze het een keer niet doet. Of als ze wel een keer zeurt. Omdat dat nou eenmaal ook is wat kindjes doen.

Torenhoge druk

De druk kan natuurlijk ontzettend oplopen wanneer je als kindje altijd het gevoel hebt iets te moeten doen om goedkeuring te krijgen. En het kan frustratie opleveren om te zien dat andere kinderen misschien voorrang krijgen op momenten waarop ze zelf geen voorrang durven te nemen.

Omdat hoogsensitiviteit mijn specialiteit is wil ik vooral benoemen dat dit gevaar bij hoogsensitieve kinderen in ieder geval op de loer ligt. Pleasen, goedkeuring zoeken, sociaal wenselijk gedrag en het een ander naar de zin maken. Wanneer ik op ze brom, zijn ze allebei ook gelijk van slag en benoemen dingen als, “ik ben ook een rotkind” of “ik ben ook altijd vervelend”.

Als ouder moeten we dat gelijk ontkrachten want deze dingen mogen zich niet gaan vast zetten in hun hoofd. Ik leg altijd uit dat ze niet rot zijn of vervelend. Dat we altijd evenveel van ze houden, maar dat we soms wel ergens van moeten zeggen, omdat ze ook dingen moeten leren.

Uitleg en helderheid helpt ontzettend veel en neemt veel druk en onbegrip bij ze weg.