Hoe overleef ik pesten?

Als je kind gepest wordt en in de pauze moederziel alleen op het schoolplein staat, breekt je hart. Hoe je daar als ouder mee kunt dealen? Eva Munnik geeft je tips.

Herken je dat gevoel dat je het kind dat jouw oogappel niet mee laat spelen het liefst wilt
martelen? Hoe geweldloos je anders ook bent, de oerdrang om je nageslacht te beschermen is nou eenmaal enorm. Ik weet nog goed wat er door mijn hoofd ging toen de leidster van het kinderdagverblijf vertelde dat mijn kind gebeten was. Ik wilde de driejarige dader eigenhandig met z’n hoofd in de wc-pot stoppen. Ook krimpt mijn buik nog steeds in elkaar van woede als ik denk aan die keer dat mijn dochter op vakantie in haar eentje – en wat eenzaam – in de campingspeeltuin zat. Ik kwam net aanlopen toen ik een vreemd kind tegen mijn dochter hoorde zeggen: “Wat zit jij nou stom op die schommel?” Ik stormde erop af en heb dat rotkind onderuitgeschopt en een lading zand in
haar mond gestopt. In mijn hoofd dan. In werkelijkheid siste ik haar woest toe dat ze normaal moest doen en zei vervolgens tegen mijn dochter dat ze een enorm ijsje kreeg. Door merg en been gaat het, als iemand onaardig doet tegen je zoon of dochter.

Wc op slot

Het lijkt me een nachtmerrie als je kind gepest wordt. Toen mijn dochter trots het klaslokaal in liep om in groep 1 haar schoolcarrière te starten, zette ik me schrap. Terwijl ik haar met die veel te grote roze rugtas om haar schoudertjes de poppenhoek zag inspecteren, deed ik een schietgebedje dat de andere kleuters lief voor haar zouden zijn. Zelf was ik als kind sociaal nooit zo handig, ik had op de basisschool weinig vrienden. Vakantievriendjes? Het lukte me nooit om die te maken, terwijl mijn broer binnen een dag al een handvol voetbalmaatjes had. Ik kan me op de middelbare school de nodige pauzes herinneren waarin ik me op de wc opsloot omdat mijn enige vriendin ziek was en ik niemand had om bij te staan. Maar mijn dochter bleek op sociaal gebied gelukkig een makkelijk kind te zijn. Ze maakt snel vrienden en laat zich niet uit het veld slaan als een kind onaardig doet. Ik hoop dat dat zo blijft. Inmiddels schreef ik aardig wat boeken en
artikelen over het fenomeen pesten. Dus zou het toch nog misgaan, dan sta ik paraat om mijn dochter te helpen, en wel zo:

1. Luisteren

Allereerst is het belangrijk een inschatting te maken van wat er precies aan de hand
is. Komt je kind thuis met klachten over andere kinderen of pestgedrag, luister dan vooral heel erg goed. En vraag door. Je weet pas wat de beste lijn van actie is als je begrijpt wat er aan de hand is. Volgens orthopedagoog Mariëlle Beckers is het zaak om het verloop goed in de smiezen te houden: “Pesten is namelijk heel schadelijk en soms gaat het heimelijk lang door. Tegelijkertijd kan het ook zijn dat er wat anders speelt waardoor je kind erbuiten valt. Ik heb weleens gezien dat een heel gevoelig jongetje in een klas vol rauwdouwende voetbaljongens terechtkwam. Dan heb je een mismatch en is het daardoor lastig vrienden maken.”

2. Pesten of plagen

Als je kind vertelt wat hem of haar overkomen is, is het zaak onderscheid te maken tussen pesten en plagen. Het verschil? Pesten is moedwillig kwetsen of buitensluiten. Kleuters pesten nog niet echt, die plagen alleen. Pas vanaf een jaar of zes kunnen kinderen zich verplaatsen in een ander en dat is een voorwaarde voor pesten, legt opvoedcoach Steven Pont uit: “Een kind dat pest, doet dat niet voor zichzelf, maar om een effect bij de ander te bereiken. Je pakt die bal niet af omdat je een bal wilt, maar omdat je dat kind met die bal wilt kwetsen.” Dus als je dochter botweg ‘ik speel vandaag niet met jou’ zegt tegen haar bff, is dat dan pesten? Niet als ze dat doet omdat ze liever met iemand anders speelt. Steven: “Als je dochter even geen zin heeft in dat vriendinnetje, mag dat. Blijf wel altijd naar de intentie achter het gedrag kijken. Doet je kind iets om te kwetsen, of is het kwetsen slechts een bijproduct?” Als je zelf vroeger gepest bent, heb je misschien te snel de neiging te denken dat jouw kind ook gepest wordt. Het is belangrijk zo nuchter mogelijk te kijken of dit wel zo is, vindt kleuterjuf Debbie. “Ruzie met elkaar valt (nog) niet onder pesten. Soms komt een kind naar me toe en zegt dat hij of zij gepest wordt. Dit komt dan duidelijk van horen zeggen door oudere kinderen of ouders. Ouders die vroeger gepest zijn zijn extra gevoelig als het gaat om het welbevinden van hun kind, ze projecteren vaak hun angsten op hun zoon of dochter.”

3. Actie!

Laat je kind weten dat hij er niet alleen voor staat en dat je hem serieus neemt. Zelfs als je denkt dat er wat anders speelt dan pesten, moet je wel actie ondernemen, vindt orthopedagoog Mariëlle: “Het komt voor dat school bijvoorbeeld zegt dat je kind helemaal niet gepest wordt, dat hij dat alleen maar zo ervaart. Dat is een lastige situatie, want als jouw kind het zo ervaart, is dat nou eenmaal zijn gevoel en moet je er toch iets mee. Het kan volgens het referentiekader van ons volwassenen geen pesten zijn, maar volgens dat van je kind is het wel zo, dus onderneem je actie.” Belangrijk is dat je je kind ervan verzekert dat het niet zijn schuld is, aldus Mariëlle. “Vertel je kind dat het niet aan hem ligt. Zo voelt dat vaak wel, want pesten is natuurlijk heel erg op de man. Als ouder wil je dat je kind leert dat het nooit deugt als iemand over je grenzen heen gaat, als iemand niet ophoudt wanneer je daarom vraagt. Neem je kind daarom in bescherming en zeg hem dat jullie het gaan aanpakken omdat het gewoon niet oké is.”

Tekst: Eva Munnik | Fotografie: Shutterstock.com

Meer tips? Lees ze in Fabulous Mama editie 05-2021. Bestel hem hier.

Wil jij geen enkele editie missen? Abonneer je dan nu op Fabulous Mama magazine!

Wil je op de hoogte blijven van de leukste artikelen en toffe winacties? Volg Fabulous Mama magazine op Instagram, Facebook en meld je aan voor onze tweewekelijkse nieuwsbrief.